Sau hơn ba thập niên sinh sống và làm việc ở Mỹ, thỉnh thoảng anh em, bạn bè gặp nhau chúng tôi cũng bàn đến chuyện tương lai về hưu sẽ sống ra sao hay sống ở đâu.
Như ở mọi nơi trên thế giới, sau thời gian làm việc đóng góp cho xã hội, người dân Mỹ đến tuổi già cũng phải nghỉ hưu. Nhìn lại quá khứ rồi hướng về tương lai thì thấy nếu một người ra đời làm việc năm 25 tuổi, là khi mới tốt nghiệp đại học, đến 65 tuổi thì đã có 40 năm làm việc, khi đó là tuổi được hưởng trọn số lương hưu là tiền của chính mình và chủ đã đóng vào quỹ an sinh xã hội trong thời gian lao động.
Như ở mọi nơi trên thế giới, sau thời gian làm việc đóng góp cho xã hội, người dân Mỹ đến tuổi già cũng phải nghỉ hưu. Nhìn lại quá khứ rồi hướng về tương lai thì thấy nếu một người ra đời làm việc năm 25 tuổi, là khi mới tốt nghiệp đại học, đến 65 tuổi thì đã có 40 năm làm việc, khi đó là tuổi được hưởng trọn số lương hưu là tiền của chính mình và chủ đã đóng vào quỹ an sinh xã hội trong thời gian lao động.
Thành lập từ năm 1958, AARP hiện có gần 40 triệu hội viên trên toàn quốc. Hội viên đóng lệ phí 16 đô là một năm và sẽ thường xuyên nhận được tạp chí với nhiều thông tin liên quan đến chính sách và sức khoẻ của lớp người ở tuổi 50 hay cao hơn. Hội cũng vận động hành lang cho quyền lợi của người đã nghỉ hưu hay sắp sửa. Là hội viên, khi thuê xe, đặt phòng khách sạn, mua các loại bảo hiểm còn được giảm giá ít nhiều.
Rất ít người Mỹ về hưu ở tuổi 50 và ngay cả tuổi 55 hay 60 cũng còn ít. Trừ người thật giầu hay những ai là công chức thành phố, tiểu bang, liên bang, là thành phần cảnh sát, cứu hỏa hay giáo chức với quỹ hưu bổng riêng và có thể nghỉ hưu sau 25, 30 năm trong những nghề đó.
Theo Sở Thống kê Dân số, tuổi hưu trung bình của người Mỹ là 62 và thời gian sống hưu là 18 năm.
Ngân sách quỹ an sinh xã hội và y tế của liên bang là do chính tiền của người lao động đóng vào và do chính phủ quản lý. Hiện nay thuế Medicare ở mức 2.9% số lương, cá nhân đóng một nửa, chủ đóng một nửa. Cũng như thuế cho quỹ an sinh xã hội là 12.4% và người đi làm đóng một nửa, tức 6.2%, chủ chịu một nửa.
Thuế an sinh xã hội có giới hạn, chỉ đóng đến mức lương 113,700 đô cho năm 2013, tăng lên mức 117 nghìn cho năm 2014 và tiếp tục tăng đến 165,600 vào năm 2022. Số lương cao hơn những mức nêu trên không phải chịu thuế này. Còn thuế y tế Medicare không có giới hạn mức lương.
Dưới thời Tổng thống Bill Clinton, ông bổ nhiệm một phụ nữ vào nội các, trước khi được Thượng viện phê chuẩn thì báo chí phanh phui sự việc bà này đã có mướn người giúp việc trong nhà nhưng không khai và không đóng thuế an sinh xã hội cho người làm, như thế là phạm luật khiến bà phải rút lui khỏi chức vụ được đề cử.
Số tuổi để hưởng trọn vẹn phúc lợi tài chánh khi về hưu ngày càng tăng lên. Trước đây là 65 tuổi cho những ai sinh năm 1938 trở về trước. Luật mới qui định người sinh từ năm 1943 đến 1954 thì tuổi hưu là 66, từ 1955 đến 1959 mỗi năm tăng lên hai tháng tuổi hưu. Sinh sau năm 1960 thì đến 67 tuổi mới được hưởng lương hưu trọn vẹn. Nếu nghỉ hưu non vào năm 62 tuổi, tiền an sinh xã hội chỉ được khoảng 70% so với lương về hưu đúng tuổi. Cùng với việc tăng tuổi hưu, thuế an sinh xã hội và thuế y tế Medicare cũng tăng lên.
Với số tiền đó thì có thể bàn đến việc nghỉ hưu ở một nước ngoài. Nhưng trở ngại duy nhất là Medicare vì dịch vụ y tế này chỉ cung cấp cho cư dân sống tại Mỹ. Sống ở nước khác, phải tự mua bảo hiểm y tế riêng ở nơi đó. Vì thế nhiều người Mỹ nếu quyết định nghỉ hưu ở nước ngoài họ thường chọn nơi có mức sống rẻ, hệ thống y tế tốt hay những nơi gần Hoa Kỳ, như nam Mỹ và các đảo quốc trong vùng biển Caribbean, phòng có gì khẩn cấp cũng chỉ vài giờ bay là đã về lại Mỹ để được chăm sóc y tế.
Nhiều người Mỹ gốc Việt làm việc đã gần 40 năm, nay nghỉ hưu cũng có khả năng tài chính để ra nước ngoài sống, nhưng về Việt Nam có thể khó vì xa xôi và nhất là điều kiện y tế chưa tốt cho tuổi già.
Với một số người Việt cao tuổi ở Mỹ chuyện về Việt Nam sống còn là điều không thể vì đang nhận phúc lợi xã hội và y tế qua chương trình phụ cấp của chính phủ dành cho người già. Khi nhận phụ cấp thì chỉ có thể ra nước ngoài chơi ít tuần, còn nếu ở lâu các khoản trợ cấp sẽ bị cắt.
Bùi Văn Phú
http://baomai.blogspot.com/2013/12/tuoi-huu-va-phuc-loi-o-my.html
Những điều cần biết về tiền hưu ở Mỹ
Bài viết dưới đây phần lớn trích dịch từ bài “25 Top Questions & Answers On Social Security” của tác gỉa Stan Hinden , đăng trên tạp chí AARP Bulletin (12/2010). Xin nhấn mạnh bài này chỉ nói về tiền hưu tức ‘Social Security Benefits’ chứ không phải là tiền SSI.
Trong khi chính quyền Obama và đảng Cộng Hòa đang vật lộn về cắt giảm ngân sách , người đang thụ hưởng tiền Social Security, Medicare , Medicaid hồi hộp vì không hiểu lưỡi gươm “cắt ngân sách” có tha tào cho các trợ cấp này không vì:· Social Security, Medicare và Medicaid chiếm tới trên 40% ngân sách quốc gia.
· Hiện có 53.6 triệu người Mỹ hưởng tiền Social Security Benefits (từ đây xin viết tắt là SS) trong đó 4.3 triệu trẻ em lĩnh trợ cấp hàng tháng
· 49% người lao động từ 55 tuổi trở lên cho biết họ chỉ dành dụm được dưới $50,000 cho tuổi hưu trí
· Trung bình tiền hưu trí cho mỗi người là $1,172/tháng
· 24% góa phụ trên 65 tuổi hòan tòan sống nhờ tiền hưu trí
Dưới đây là các câu hỏi thông dụng nhất.
1. Hỏi: Tôi sắp 62 tuổi và dự định về hưu. Tôi sẽ bắt đầu như thế nào?
Đáp: Hãy lập thủ tục xin tiền SS khoảng 3 tháng trước khi xin tiền trợ cấp bằng cách đăng ký trên website: socialsecurity.gov/
2. Hỏi: Tiền hưu của tôi được tính toán như thế nào?
Đáp: Tiền hưu được tính theo tổng số tiền mình đã kiếm được và đặt trọng tâm vào 35 năm mà mình kiếm được nhiều nhất. Mặt khác, người có lợi tức thấp được hưởng phần trăm cao hơn người có lợi tức cao. Năm 2010, tiền hưu trung bình là $1,172/tháng. Dĩ nhiên khi lĩnh hưu non thì tiền hưu ít hơn khi lĩnh ở tuổi hưu toàn phần (65 hoặc 67 tuỳ theo sinh trước hay sau năm 1938 bao nhiêu năm). Giả thử lĩnh tiền SS vào lúc 62 tuổi mà được $1.000/tháng thì tiền hưu lĩnh vào lúc tới tuổi hưu tòan phần sẽ là $1,333 (30% nhiều hơn) hoặc $1,750 vào tuổi 70. Nhiều người lĩnh vào lúc 62 tuổi vì nhiều lý do khác nhau. Xin cân nhắc hơn thiệt trước khi quyết định.
3 Hỏi: Nếu tái giá , tôi có được hưởng tiền SS dựa trên lao động của người chồng quá cố không?
Đáp: Có, nếu hội đủ một số điều kiện. Ta không thể hưởng trợ cấp của người góa nếu tái giá khi chưa tới 60 tuổi ngoại trừ khi hôn nhân thứ hai chấm dứt do ly dị hoặc hủy hôn. Nếu tái giá sau 60 tuổi (50 tuổi nếu tàn phế) thì mình vẫn được hưởng trợ cấp SS theo lao động của người chồng qúa cố. Khi 62 tuổi thì có quyền chọn trợ cấp SS theo lao động của người chồng mới nếu trợ cấp này cao hơn.
4. Hỏi: Tại sao năm nay tiền SS không được điều chình theo giá sinh họat (Cost-of-living adjustment, viết tắt là COLA)
Đáp: Vì theo CPI (Consumer Price Index) giá sinh họat không thay đổi nên tiền SS không tăng
5. Hỏi: Tôi 56 tuổi và đang hưởng tiền tàn tật (disability Benefit) Khi nào thì trợ cấp của tôi được đổi thành trợ cấp SS thông thường. Và tiền trợ cấp hàng tháng có thay đổi không?
Đáp: Khi đến tuổi hưu tòan phần thì trợ cấp tàn tật tự động đổi thành trợ cấp SS thông thường nhưng tiền trợ cấp hàng tháng không thay đổi.
6. Hỏi: Người bạn của tôi qua đời lúc 66 tuổi và khi sinh thời không xin tiền SS . Vậy số tiền bạn tôi đóng góp cho quỹ Social Security sẽ ra sao. Các con của bạn tôi có lãnh được tiền SS của bố không?
Đáp: Tiền ta đóng thuế SS được chạy vào một ngân quỹ dùng để trả trợ cấp SS cho người lao động hội đủ điều kiện, và gia đình, kể cả người góa và con cái (nếu chưa quá tuổi).
7. Hỏi: Chúng tôi sửa sọan ly dị. Chồng tôi muốn ghi vào biên bản thỏa thuận rằng tôi sẽ không lĩnh tiền SS theo lao động của ông ấy. Ông ta có quyền làm như vậy không?
Đáp: Không. Ông ta không có quyền hạn gì về quyền lợi SS của bà cả. Bà vẫn có thể được lĩnh tiền SS như người đã ly dị nếu bà đã lấy ông được ít nhất 10 năm, chưa tái hôn và đã 62 tuổi trở lên nếu tiền hưu do bản thân mình lao động thấp hơn tiền hưu hưởng theo lao động của người chồng đã ly dị.
8. Hỏi: Khi dọn nhà của mẹ tôi sau khi bà qua đời tôi tìm được các ngân phiếu Social Security phát hành trong thập niên 1980. Tôi có quyền “cash” cái check này không?
Đáp: Không. Ngân phiếu SS chỉ có giá trị trong vòng 12 tháng kể từ ngày ký.
9. Hỏi: Tôi và ông bồ chung sống đã 7 năm, nếu ổng qua đời thì tôi có quyền lĩnh SS theo lao động của ông ấy không?
Đáp: Được nếu tiểu bang của bà công nhận hôn nhân ngoài giá thú (common-law marriage) nhưng bà phải có giấy tờ chứng minh được hai người đã chung sống như vợ chồng như ‘Tờ Khai’ có tuyên thệ, giấy mua hoặc thuê nhà, bảo hiểm..
10. Hỏi: Tiền đóng vào quỹ bảo hiểm của tôi có chạy vào chương mục SS cá nhân của tôi và có được trả tiền lời không?
Đáp: Nhiều người tưởng như vậy, nhưng không đúng. Tiền SS vận hành qua hệ thống “pay-as-you-go” nghĩa là ngày nay ta trả tiền SS cho những người đang hưởng tiền SS và các người thụ hưởng khác. Người lao động đóng 6,2% tiền lương của mính cho tới mức $106.800 (nghĩa là tiền kiếm được trên con số $106.800 không phải đóng thuế SS nữa), phía chủ nhân cũng phải đóng thuế SS tương tự. Tiền mà thế hệ trẻ đóng sẽ dùng để trả tiền SS cho ta khi ta về hưu.
11. Hỏi: Tôi làm việc ít hơn thời gian quy định để được lĩnh tiền SS. Chồng tôi thì làm việc đủ nhưng ổng đau yếu lắm và không sống được bao lâu nữa. Tôi có được lĩnh tiền SS không?
Đáp: Có. Nhưng tiền SS của bà tùy thuộc vào tuổi và hòan cảnh.Nếu bà ở tuổi hưu tòan phần hay gìa hơn thì bà được lĩnh 100% tiền hưu của người chồng qúa cố. Người góa trong khỏang 60 và tuổi hưu tòan phần sẽ được lĩnh tiền SS ít hơn.
12. Hỏi : Có ai không bao giờ đóng tiền cho quỹ SS mà vẫn được hưởng tiền SS không?
Đáp: Tiền SS là trợ cấp do ta đã đóng góp vào quỹ SS. Muốn được hưởng tiền SS thì ta phải đóng vào quỹ SS ít nhất 10 năm. Trong vài trường hợp người trong gia đình không lao động như vợ/chồng có thể được lĩnh tiền SS dựa theo lao động của người phối ngẫu. Nhưng chì có người cư dân hợp pháp mới được hưởng quyền lợi này.
13. Hỏi: Chồng tôi mới qua đời. Tôi có quyền chọn giữa tiền SS do bản thân tôi làm việc hoặc tiền SS theo lao động của chồng tôi không?
Đáp: Tiền SS theo hồ sơ của người chồng quá cố chỉ được trả khi mình đã 60 tuổi (hoặc 50 tuổi nếu tàn phế). Nếu bà đã ở tuổi hưu toàn phần thì bà sẽ được 100% tiền hưu của ông. Nếu lĩnh sớm hơn thì tiền SS sẽ bị bớt đi. Khi 62 tuổi mình có quyền chuyển qua tiền hưu theo hồ sơ lao động của bản thân mình. Nhưng trong mọi trường hợp bà chỉ được lĩnh một lương SS mà mình chọn thôi.
14. Tôi bắt đầu lĩnh tiền SS từ khi 62 tuổi nhưng vẫn còn đi làm. Vì tôi vẫn đóng tiền thuế Social Security vậy tiền SS của tôi có tăng lên không?
Đáp: Nếu các năm làm việccuối là những năm có lợi tức cao nhất thì cơ quan SSA sẽ tự động tính lại để tăng thêm lợi tức SS của mình và tiền SS mới sẽ bắt đầu từ tháng 12 của năm tới.
15. Hỏi: Vợ tôi bắt đầu lĩnh tiền SS khi 62 tuổi dựa theo hồ sơ lao động của bà ấy. Khi tôi về hưu thì vợ tôi có quyền lĩnh tiền hưu theo hồ sơ lao động của tôi không?
Đáp: Nếu bà đủ điều kiện lĩnh tiền SS theo cả hai cách thì SSA sẽ trả tiền SS theo lao động của bà trước rồi sẽ bù thêm phần sai biệt nếu SS lĩnh theo lao động của ông nhiều hơn.
16. Nếu tôi sống hưu ở nước ngòai tôi có thể xin SSA gửi tiền hưu của tôi tới nơi tôi ở không?
Đáp: Nếu là công dân Mỹ , trừ một vài quốc gia , hầu hết ta có thể nhận được “check” gửi đến nơi mình sống hưu hoặc rút tiền từ chương mục của mình nếu check hưu được chuyển thẳng vào chương mục của mình.
Nếu về hưu ở Cuba hay Bắc Hàn thì tiền hưu bị giữ lại cho đến khi bạn ra khỏi hai nước này và có thể lĩnh tại các quốc gia khác.
Nếu sống hưu ở Việt Nam thì bạn phải điền mẫu SSA-21 và hàng tháng phải đến sứ quán Mỹ lĩnh “check”. Nếu không phải là công dân Mỹ thì thể thức lĩnh tiền SS phức tạp lắm. Nếu chưa tới tuổi hưu tòan phần mà làm việc hoặc kinh doanh ở nước ngoài thì phải thông báo cho Sứ quán Mỹ hoặc soở SSA. Muốn biết rõ các điều lệ thì xin vào website : www. ssa.gov. rồi click vào phần “Your payment While You Are Outside the United States”
17. Hỏi: Tôi lĩnh tiền SS từ khi 62 tuổi. Tôi nghe nói tôi có thể trả lại tiền SS mà tôi đã lĩnh để sau này lĩnh tiền SS cao hơn. Có đúng như vậy không?
Đáp: Được, nhưng số tiền trả lại nhiều lắm, bao gồm cả tiền người trong gia đình đã lĩnh, tiền Medicare Part B, C và D và tiền thuế không bi khấu trừ. Muốn biết thêm chi tiết xin hỏi nhân viên của SSA.
18. Hỏi: Tôi có quyền vừa lĩnh tiền trợ cấp thất nghiệp vừa tiền SS cùng một lúc không?
Đáp: Được. Tiền trợ cấp thất nghiệp (unemplloyment benefits) không bị SSA coi là tiền thu nhập hàng năm. Tuy nhiên tiền trợ cấp thất nghiệp (unemployment benefits) có thể bị cắt nếu ta được lãnh tiền hưu bổng (pension) hay các trợ cấp hưu khác kể cả tiền SS. Nên liên lạc với sở “unemployment office” của tiểu bang mình để biết rõ.
19. Hỏi: Tôi đã 63 tuổi và đang lĩnh tiền SS, nếu tôi đi làm thì tiền SS của tôi có bị cắt không?
Đáp: Tùy vào tiền thu nhập của mình. Nếu trong hạn tuổi từ 62 đến tuổi hưu toàn phần thì nếu thu nhập một năm trên $14,160 thì mỗi $2 kiếm được trên số tiền này tiền SS bị giữ lại $1, đến khi tới năm tuổi hưu tòan phần thí mỗi $3 tiền kiếm được trên số $37,680 thì tiền SS bị giữ lại $1. Vào tháng mình tới tuổi hưu tòan phần thì giới hạn này được gỡ bỏ, nghĩa là tiền hưu không bị cắt nữa và SSA sẽ “tính sổ” để bồi hòan số tiền đã bị giữ lại..
20. Hỏi: Năm nay tôi 50 tuổi, liệu khi tôi về hưu thì quỹ SS còn không?
Đáp: Quỹ SS hiện còn $2,5 trillion (1 trillion là 1 ngàn tỷ). Theo tính tóan của Ban quản trị quỹ SS thì quỹ SS có thể tiếp tục chi trả cho tới năm 2037. Sau năm đó thì quỹ SS chỉ có khả năng trả 78% trợ cấp SS. Quốc Hội đang vận động để điều chỉnh sao cho quỹ SS có khả năng chi trả đủ cho các năm sau năm 2037. Nghĩa là bạn có thể tạm yên tâm.
Hà Ngọc Cư
Chuyện nghỉ hưu tại hải ngoại
Trong đời sống của mọi người, đến một lúc nào đó chúng ta cũng phải ngưng làm việc để nghỉ hưu.
Đây là một giai đoạn mới vô cùng quan trọng trong cuộc đời của mỗi người.
Hai vợ chồng tác giả cũng đã gác kiếm từ quan từ 2-3 năm nay rồi.
***
Tuy có chuẩn bị tinh thần nhưng vẫn bị shock
Ai cũng vậy, làm việc đến một tuổi nào đó thì cần nên nghỉ.
Tuy luật không bắt buộc mình phải nghỉ nhưng thông thường thì thiên hạ nghỉ khi họ được 65 tuổi. Đây là tuổi quy định của luật pháp để lãnh tiền già ( pension du Canada hay old age pension).
Đây là nói chung chung trường hợp mình làm công cho người khác, làm công chức cho chánh phủ v,v…Còn trường hợp mình làm chủ thì muốn nghỉ lúc nào mà chẳng được.
Mặc dù đã có chuẩn bị tư tưởng từ nhiều năm trước nhưng khi bắt đầu ngưng làm việc thật sự, bỏ lại sau lưng tất cả các thói quen cũ để bước vào một nề nếp sinh hoạt hoàn toàn mới, thì mấy tháng đầu vợ chồng người gõ cũng phải chịu đựng nhiều xáo trộn về tinh thần lẫn vật chất.
Phải cần một thời gian đôi ba tháng mới quen và thích ứng được vào với hoàn cảnh mới!
Nhiều thay đổi trong cuộc sống
Thời gian nghỉ hưu thường tạo ra nhiều sự thay đổi trong đời sống.
Đó có thể là sự thay đổi chỗ ở và phải hòa mình vào một khung cảnh mới, bởi lý do nầy nên hưu viên phải chịu mất đi một số bạn bè và mối giao tiếp xã hội của mình từ xưa nay.
Chúng ta phải cần có một thời gian để tìm hiểu và thích ứng vào nếp sinh hoạt mới.
Không ít người nghỉ hưu bán nhà để dọn đến những nơi gần con cái.
Có người chọn giải pháp mua condo để ở cho đỡ phải dọn dẹp, và khỏi lo săn sóc nhà cửa cũng như để tiện bề đi du lịch trong thời gian dài.
Có người nhảy ra làm từ thiện hay làm thiện nguyện.
Đi du lịch
Điều kiện là cần phải có sức khỏe và có chút đỉnh tiền.
Đi du lịch xa là cái mode thường thấy nhất trong mấy năm đầu khi vừa mới nghỉ hưu.
Theo nhiều cụ kinh nghiệm, thì mấy năm đầu lúc vừa mới nghỉ thì thiên hạ có khuynh hướng đi du lịch ào ào.
Từ 75 tuổi trở đi thì họ bắt đầu thấm đòn, sức khỏe yếu đi, hay mỏi mệt bất tử, nên sự hăng say du lịch của buổi đầu cũng dần dần giảm theo năm tháng.
Các tours du lịch xa có guide hướng dẫn rất được giới cao niên ưa chuộng vì tiện lợi và rất khỏe. Ngược lại, tụi trẻ thì thích được tự do quyết định nên chuộng giải pháp mướn xe, muốn chạy đâu, viếng đâu tùy thích.
Hầu như không ít bà con mình, đặt ưu tiên chuyện về Việt Nam trong chương trình du lịch của họ… Kế là qua Mỹ hoặc qua các nước Âu Châu, trước là đi chơi và sau là ghé thăm bà con hay bạn bè một thể.
Có nhiều người đi tours Trung Quốc, đi hành hương Ấn Độ, v.v...
Bạn bè chí thân thường rủ nhau đi du lịch chung cho vui.
Người thì đi tours nghỉ mát tại các resort ở Mexico, Cuba hoặc các đảo vùng Caribbean, v.v…
Tùy theo mùa, giá cả có khác nhau. Trung bình, nguyên trọn gói, bao vé máy bay khứ hồi từ Montreal, ăn ở một tuần trong hotel 4 sao của resort lối 1300- 1500$.
Nếu là mùa ế low season, giá có thể còn rẻ đi rất nhiều.
Người khác thì theo tours du thuyền cruise trong một tuần lễ tại vùng biển Caribbean. Ghé qua các đảo như Saint Martin, Sainte Croix, Saint Kitts, Virgin Islands, Grenada…
Có người đi tours vùng Nam Mỹ, Panama…hoặc tours vùng Hawaii, tours Alaska xem gấu trắng.
Các tours du thuyền vùng Caribbean, tàu chạy ban đêm cho tới sáng lúc 7 giờ là cập bến vào một đảo. 8 giờ sáng thì bắt đầu cho du khách lên bờ chơi. Đi đâu thì đi nhưng phài trở xuống tàu trước 5 giờ chiều.
Lối 80% du khách đều là các người cao tuổi.
Có người đi theo các tours du thuyền lâu nhiều tuần bên Âu Châu hay bên Á Châu. Mục đích để thăm viếng được nhiều xứ.
Du thuyền Princess Cruises ghé qua nhiều nước như Thái Lan, Singapore, Tp Sài Gòn, Hong Kong, Tp Pusan Nam Hàn v,v…
Tours du thuyền có thể được xem là sang trọng và rất thích hợp cho lớp tuổi già.
Nhưng có một sự thật là đi đâu lâu ngày, khi trở về tới nhà mình thì vẫn cảm thấy khỏe gì đâu.
Được nằm ngủ trên cái giường của mình thì không có gì sung sướng hạnh phúc cho bằng!
Mỗi ngày dân nghỉ hưu thường hay đi đâu?
Sáng sáng, dân nghỉ hưu thường hay đến mấy cái thương xá, tiệm cà phê bình dân ngồi chùm nhum với nhau đấu láo và ngó thiên hạ đi qua đi lại.
Hẹn nhau ra quán cà phê tâm sự là giải pháp hay nhứt, thích hợp của đám đàn ông. Tha hồ tán dóc, ăn tục nói phét, tha hồ dòm ngó mà khỏi sợ mấy bà bắt lỗi sửa lưng cụt hứng.
Tại Quận Cam/Westminster, thương xá Phước Lộc Thọ được xem là nơi hẹn hò, tụ họp của các đồng hương cao niên.
Các bà thường có thú đi la cà, đi tà tà, đi vòng vòng trong thương xá. Hết tiệm nầy, đến tiệm khác, để rửa mắt windowshopping mà thôi. Vô tiệm, lấy cái nầy, rờ cái kia, ướm lên người, đeo vào cổ, lại xem kiếng, ẹo qua ẹo lại, rồi bỏ món hàng trở lại chỗ cũ cũng thấy sướng rồi.
Rửa mắt là một cá thú của phụ nữ bất luận tuổi tác nhưng không phải là kiểu của bọn nình ông.
Khoa học nói rằng shopping là một cái thú của đàn bà để giúp họ giảm đi stress. Vậy chúng ta nên thông cảm cho mấy bà.
Some studies have led to a conclusion that shopping is one of the ways to combat depression. A woman tends to get so engrossed in shopping, that she can shop for hours together without eating or getting tired.
Thankfully most of the shopping malls have a coffee shop, where men can enjoy sipping their espresso while women enjoy a stress free experience! Happy shopping ladies!!!
Các ông thì ngồi chờ tại các băng ngoài hành lang, ngắm cô đi qua bà đi lại, ngáp ngắn ngáp dài. Có ông thì đọc sách, đọc báo… tìm ý gõ bài.
Tin đồn rằng, một số ít cụ nhà ta rất có lòng từ tâm và hào hiệp hoặc muốn tự thưởng mình sau bao năm dài đăng đẳng làm việc vất vả, nên thường hay du lịch về Việt Nam trước thăm mồ mả ông bà, luôn tiện giúp các cháu gái thoát cảnh nghèo đói để đổi đời, cả hai đều có lợi...
Nội cái được nghe cháu gọi mình bằng anh xưng em ngọt sớt thì cũng thấy sướng tê người, trẻ ra được 30 tuổi rồi.
Nghe nói với số tiền trợ cấp hưu pension hay tiền già 1000$ một tháng bên nầy, nhưng về bển thì tha hồ mà ăn chơi phè phỡn, dư sức qua cầu gió bay!
Phó tế Nguyễn Mạnh San có viết một bài về vấn đề nầy: Tiền trao cháo múc
Vậy các cụ phải cẩn thận để khỏi bị sập bẫy.
Tổ chức cuộc sống lại cho có ích lợi
Đa số người già nghỉ hưu rất rảnh rỗi. Đôi lúc được con cái nhờ cậy giữ cháu nhỏ hộtrong một hai ngày. Đây thật sự là một niềm vui của các bậc ông bà hay những người lớn tuổi!
Giữ cháu:một niềm vui của tuổi già
http://www.advite.com/giuchau_niemvuituoigia.htm
Ngoài ra, người lớn tuổi đều có ý thức quan tâm đến vấn đề sức khỏe của chính mình, nên họ thường năng luyện tập thể dục thí dụ như chạy bộ jogging (rất ít thấy), đi bộ (thường thấy nhứt), tập tài chi dưỡng sinh, khí công, dịch cân kinh, aerobic, chơi golf, đánh tennis, ping pong, hoặc chơi đánh cờ tướng với nhau.. Món nầy người gõ thấy rất phổ biến tại Lion Plaza, San José/Cali…Đó là chưa kể các môn rửa xe, xúc tuyết, lau nhà, hút bụi, đổ rác, xách giỏ cho bà nhà…đều là những môn thể dục rất tốt và rất thiền.
Muốn sang thì ghi tên vào một club thể dục thẩm mỹ để tập vui hơn.
Ngày trong tuần, nếu vô các thương xá chúng ta thường gặp toàn là cụ ông cụ bà từ 50- 60 tuổi trở lên đi tới đi lui không hà.
Một số cụ thì quan tâm đến việc tu hành, thiền định để tìm sự an lạc cho tinh thần cũng như để chuẩn bị cho kiếp sau!
Chán quá
Cũng có người thì cảm thấy quá nhàn rỗi...
Không biết làm gì trong ngày, hết đứng thì ngồi, ra vô, đi tới đi lui, ngó trước ngó sau, hết ngồi rồi nằm. Vào phòng nghiền ngẫm internet, check email. Ra salon mở tv. Đọc báo hết tờ nọ tới tờ kia. Rồi lướt qua tin xe cán chó, đến các mục quảng cáo bán nhà, sang nhà hàng, sang tiệm nails đang đông khách.
Kế đến là mục tìm bạn bốn phương sao thấy nhiều phụ nữ, đẹp, hiền, công dung ngôn hạnh mà số lại có số cô đơn, hẫm hiu thấy tội nghiệp quá vậy?
Rồi làm luôn tất cả các tin vui lẫn tin buồn, cáo phó phân ưu cho biết…chừng nào tới phiên mình đây.
Đôi khi lấy phone gọi đầu nầy đầu nọ cho đỡ buồn.
Tình trạng nầy nếu kéo dài sẽ khiến nhiều cụ dễ bị rơi vào sự buồn chán hay trầm cảm!
Riêng người gõ thì không có gì đặc biệt cả:
Chiều chiều về tới cổng nhà,
Nhà tôi trông ngóng từ nhà ngó ra.
Nghỉ hưu lẩn quẩn quanh nhà,
Nhà sau nhà trước, buồn vui với bà.
(Nguyễn Thượng Chánh)
Khó khăn trong đời sống vợ chồng lúc nghỉ hưu
Hơn nữa, trong gia đình, sự chạm mặt nhau hằng ngày dễ làm xẹt điện, đưa đến khẩu chiến (thầy bói gọi là khắc khẩu hay khắc tuổi) giữa vợ chồng với nhau.
Không biết có phải tại vì già nên tánh tình thay đổi khiến vợ chồng thường hay kiếm chuyện cằn nhằn với nhau về những cái gì không đâu, lãng nhách không hà.
Khoa học nói là bà bị xáo trộn hormones của tình trạng mãn kinh ménopause, hay bị rối loạn nhân cách giáp ranh Borderline personality Disorder BPD, còn ông thì bị mãn dục andropause tánh tình cũng hơi gàn, khi vầy khi khác, buồn vui bất thường ai mà biết được.
Nhưng phải nhìn nhận là hình như mấy bà có phần chủ động khởi xướng chiến tranh hơn là các ông. Tại sao?
Theo các nhà tâm lý học thì trong đời sống vợ chồng, cần phải có hai người. Nhưng cả hai vợ chồng muốn sống như chỉ có một người thì làm sao mà được. Chiến tranh lạnh nổi lên vì lẽ đó.
Rồi còn người nầy (thường là madame) muốn cải hóa bắt buộc người kia phài theo ý mình, phải giống y chang mình.
Cần nên biết rằng mỗi người đều có sở thích riêng rẽ, kiểu cách riêng biệt cũng như có nhu cầu khác nhau.
Une des principales raison de discordance dans les couples est le désir de vivre à deux comme si on était seul. Il est alors difficile d'accepter que l'autre ait des gỏts bien à lui, des manières qui lui sont particulières et même des besoins différents. ( Michelle Larivey, Psychologue).
Chuyện tâm đầu ý hiệp chỉ là chuyện của mấy năm 5-10 năm đầu tiên khi mới sống với nhau mà thôi. Sau đó thì cả hai vợ chồng phải biết tự điều chỉnh để thích ứng adjust với nhau mới mong sống chung được tới ngày xuống lỗ. Lâu lâu hai vợ chồng cần phải đi hâm nóng tune up tình yêu lại.
Thực tế cho thấy đàn ông và đàn bà, càng già càng trở nên khó chịu với nhau. Cái khác biệt là một người (thường là vợ) dám nói ra và nói hoài, nói mãi nagging khiến đối phương khó chịu bên trong, muốn khùng luôn nên phải cố gắng làm thinh theo đúng câu của ông bà đã dạy:
Vợ giận thì chồng bớt lời,
cơm sôi bớt lửa chẳng đời nào khê.
Đây là chân lý.
Đàn ông đàn bà là hai thế giới riêng biệt như đã nói trong tác phẩm Why Men Don't Listen & Women Can't Read Maps by Barbara and Allan Pease, Broadway Books, New York
http://vantuyen.net/index.php?view=story&subjectid=25729
Một nguyên nhân khác trong sự xung đột vợ chồng là guerre de territoires hay vấn đề tranh chấp lãnh thổ của họ, chốn riêng tư, chẳng hạn như cái nhà bếp của bà bị ổng xâm nhập thường xuyên.
Bà có cảm giác là ông xã tối ngày quanh quẩn chàng ràng bên chân mình làm bà khó chịu và đổ quạu không cần báo trước.
Bà sắp đặt đồ đạc có thứ tứ ngăn nắp theo một kiểu cách nào đó, ông vô bếp không để ý, mà có ý đâu mà để, xớn xa xớn xác để không đúng chỗ là bà nẹt liền. Các ông mà có lải nhải lại thì bị cho là già sanh tật khó chịu không biết lỗi.
Ngược lại có bà thì cảm thấy quá bất công, tủi thân phận mình, sao thằng chả ở không mà hổng biết thương vợ, san sẻ công việc nhà cho người ta nhờ, không giống như chồng của người ta (?).
Phần các ông thì nói mấy bà xâm lấn quyền hạn, khó chịu quá, đòi hỏi quá đáng. Ngày xưa, di làm ở sở, ở hãng vậy mà tự do, khỏe hơn, không ai xài xể mình hết. Về tới nhà mệt đừ, có thì giờ đâu mà cằn nhằn, mà cãi lộn với nhau. Thật ra lúc còn đi làm, thời gian ở trong sở nhiều hơn thời gian ở bên vợ bên con nhờ vậy mà ít đụng chạm.
Để tránh sư gần gũi trên (hay sự lấn đất), nguyên nhân của xung đột, của cãi vã nên nhiều ông chồng tìm đến ẩn thân tại những vùng đất mới bình yên hơn, như quanh nhà, như di tản xuống dưới sous sol (basement), hoặc vô garage hay ra ngoài vườn vv… để tránh chạm mặt bả.
Thôi, tịnh khẩu cho yên chuyện.
Ráng chịu riết rồi cũng quen
http://www.vietbao.com/D_1-2_2-282_4-169864/
Nghỉ hưu cần phải có một thời gian điều chỉnh trong cuộc sống lứa đôi. Cả vợ lẫn chồng phải tập sống lại với nhau trong bối cảnh hai người chớ không phải của một người.
Theo L'Institut national d'études démographiques INED (Pháp), ly dị ở lớp tuổi 60 đã tăng lên gấp hai từ năm 1985. Nguyên nhân do những khó khăn trong thời gian nghỉ hưu đem đến.
Retraite en couple, comment dépasser les problèmes? (Leatitia Maury-Abello Psychologue)
http://www.psychedeclic.fr/couple/nous-deux/retraite-en-couple-comment-depasser-les-problemes.html
Những năm cuối cuộc đời
Những năm cuối cuộc đời, vì sức khỏe kém nên có cụ cần phải được giúp đỡ trong sinh hoạt hằng ngày.
Có cụ chọn giải pháp dọn vô ở trong nhà dành cho dân nghỉ hưu (retirement home) và có cụ khác thì bắt buộc phải vô sống trong viện dưỡng lão (nursing home) để có người săn sóc cho đến ngày ra đi. Ôi sao mà thê thảm đến thế!
Gặp lại bạn bè
Bạn bè lâu ngày gặp lại vợ chồng người gõ thì thường hay hỏi những câu đại loại như sau:
- Lúc rày nghỉ có khỏe không? (trả lời: khỏe chớ)
- Lúc này nghỉ rồi làm gì? (không có làm gì hết, nghỉ mà)
- Có đi đâu chơi không?( có khi đi có khi không, huề vốn)
- Có đi về Việt Nam không?(chưa tính lúc nầy, huề vốn)
- Có đi làm thiện nguyện không? (có làm từ lâu, làm cho bà xã mà)
- Có đi làm thêm gì trong nghề không?(nghề gì? Chỉ làm ở nhà theo lệnh bà mà thôi)
- Có làm nghề gì khác không?( nhiều quá, nhớ hổng hết)
- Nghỉ ở nhà có chán không?( Đâu có thời gian rảnh đâu để mà chán)
- Nghỉ ở nhà có thường bị bả đì không? (Anh sao tui vậy. Huề vốn)
- Nghỉ ở nhà, ổng thường làm cái gì?( lúc nào? Sáng hay tối? Cũng như bạn vậy thôi)
- Sao cũng còn trẻ (?) hoặc job thơm (?) mà nghỉ chi cho uổng vậy! ( Bộ xỏ ngọt người ta hả? )
Bao nhiêu câu hỏi trên cũng đủ nói lên tâm trạng lo lắng chung của mọi người trước viễn tượng về hưu.
Mỗi người mỗi hoàn cảnh khác nhau không ai giống ai hết. Cũng có người phải nghỉ hưu vì hãng đóng cửa, vì bị mất việc, vì vấn đề sức khoẻ hay cũng vì hoàn cảnh bắt buộc, v.v.
Nhưng, những điểm lo lắng chung của mọi người mà người gõ nhận thấy quan trọng chính là ở ba điểm như sau:
1/mối quan hệ giữa vợ chồng,
2/sức khỏe,
3/tiền bạc.
Giai đoạn tang chế sau khi nghỉ làm
Ai cũng phải trải qua một giai đoạn buồn chán vì phải thay đổi nếp sinh hoạt thường ngày từ mấy chục năm nay lúc còn đi làm. Thời gian nầy dài hay ngắn tùy theo người.
Các nhà tâm lý học gọi là giai đoạn tang chế (période de deuil), nghĩa là hưu viên cảm thấy mất mát một cái gì đó mà mình hằng quen thuộc trong đời sống.
Trong thời gian nầy, họ rất dễ bị rơi vào tình trạng trầm cảm, dépression.
Nếu tình trạng nầy kéo dài thì cần phải đi khám bác sĩ.
Tại sao có người sợ nghỉ hưu?
- Có người đã đủ tuổi về hưu nhưng không muốn nghỉ vì còn quá yêu...công việc hay ghiền việc (workaholic)!
- Có người muốn nghỉ hưu nhưng phải ráng cày vì họ còn phải nuôi con ăn học thêm một vài năm nữa!
- Có người vẫn còn duy trì sự làm việc, nhưng chỉ làm bán thời gian (part time) hoặc chỉ làm một hay hai ngày trong tuần!
- Có người đã nghỉ hưu, nhưng sau đó trở vô xin làm việc lại!
Tui sợ ở nhà hoài sanh bệnh
Tui cũng muốn nghỉ lắm nhưng sợ ở nhà không có gì làm, chán lắm
Đây là những câu tâm tình mà người viết thường hay nghe các bạn đàn ông nói.
Phải chăng đây là một lý do thật sự?
Và cũng không hiểu tại sao dân chúng lại phản đối dữ dội khi chính phủ sở tại muốn kéo dài tuổi làm việc ra thêm nữa? (tuổi chính thức được chính phủ Canada chấp nhận cho nghỉ hưu là 65 tuổi)
Báo Tây có nêu lý do tại sao một số người vẫn còn muốn tiếp tục đi làm mặc dù họ đã tới tuổi cần hưu trí rồi:
* Tại vì ông anh sợ phải ở nhà thường xuyên với bà chị, nhưng ít khi nào nghe trường hợp ngược lại là bà chị không dám nghỉ hưu ở nhà vì sợ chạm mặt thường xuyên với ông chồng mình.
*Kinh tế, tài chánh khó khăn nên cần phải đi làm thêm để kiếm thêm chút đỉnh cho bả vui.
Có bạn thì thành thật hơn tui ngại ở nhà vì phải chạm mặt thường xuyên với bà xã quá!.
Vấn đề nầy là một sự thật mà ai cũng phải đành chịu thôi. Chạy đâu cho khỏi bạn ơi!
Trong các khóa học coaching chuẩn bị nghỉ hưu (Pre retirement courses) cho nhân viên nhà nước hoặc cho các công ty, thuyết trình viên là các nhà tâm lý học thường nêu cái vấn nạn nầy lên để chúng ta đừng ngạc nhiên lúc phải ở nhà thường trực với người hôn phối của mình.
Ai cũng vậy mà thôi!
Nhưng nếu nghĩ cho cùng, thì còn đôi bạn cũng vẫn còn thấy may mắn và hạnh phúc hơn nhiều!
Cái gì cũng cần phải có sự chuẩn bị hết
Theo ý riêng của người gõ, thì cần phải chuẩn bị tư tưởng trước khi nghỉ hưu.
- Cái gì cũng phải có ngày chấm dứt, để bước sang một giai đoạn khác trong cuộc sống;
- Phải ý thức là mình già rồi, cần phải nghỉ ngơi để đi đây đi đó khi còn đầy đủ sức khỏe;
- Bệnh hoạn có thể đến với mình bất cứ lúc nào;
- Nghỉ hưu để vui sống với vợ, với chồng mình mà hình như từ mấy chục năm nay mình không có thể sống cho nhau một cách trọn vẹn được vì sự ràng buộc về sinh kế, về con cái, vân vân;
- Nghỉ hưu để có thể có nhiều thời gian bên cạnh các cháu nội ngoại, để nhìn thấy chúng lớn lên;
- Nghỉ hưu để mỗi sáng tĩnh lặng có thể, bên cạnh tách cà phê nóng, cùng thảnh thơi nghe tiếng chim hót líu lo sau nhà hay cùng ngắm nhìn những giọt sương đêm còn lấp lánh đọng trên các tàn cây ngoài mái hiên nhà, hoặc thong thả thưởng thức mặt trời toả đủ màu sắc trước khi lặn vào mỗi chiều hoàng hôn, vân vân và vân vân.
Muốn cho sự nghỉ hưu được tốt đẹp, không nhiều sóng gió thì chúng ta cần phải tạo cho mình một lịch trình sinh hoạt đều đặn, để nó trở thành một routine (nếp quen thuộc) trong cuộc sống và mình phải tuân hành theo bằng mọi giá.
Đừng bao giờ để bị rơi vào tình trạng quá rảnh rỗi vì sẽ dễ bị đưa đến sự buồn chán.
Nói tóm lại, mình phải tạo cho mình một thời khóa biểu...bận rộn busy.
Mỗi người mỗi kiểu mỗi cách!
Kết luận
Cần phải nghỉ lúc mình còn sức khoẻ để đi đây đi đó chớ chần chờ đến lúc ngồi xe lăn hay hui nhị tì thì có hối tiếc cũng không kịp.
Nay, con cái cũng đi hết rồi, nhà trống vắng chỉ còn có đôi ta mặt sức mà lớn tiếng...cãi qua cãi lại mà không cần phải đóng cửa.
Nghỉ hưu, một giai đoạn mới trong cuộc đời bắt đầu với không đồng hồ, không ngày, không tháng, không stress, muốn ngủ lúc nào, muốn thức lúc nào, ăn lúc nào, ăn ở đâu, ăn cái gì, ăn làm sao, cho dù mưa rơi bão tuyết cũng chẳng làm cho ta lo lắng nao lòng.
Ôi, tự do ơi, một lần nữa, ta chào đón mi bằng hai tay và...cả hai chân!
Đồng vợ đồng chồng, tát bể...Hưu cũng cạn!
(Đối với tôi, nghỉ hưu là sự khám phá ra cái đẹp. Trước nay, tôi chưa từng bao giờ có thời giờ để nhận thấy nét mỹ quan của các cháu tôi, của vợ tôi và của cây ngoài ngõ. Và cả cái đẹp của thời gian nữa).
Retirement has been a discovery of beauty for me. I never had the time before to notice the beauty of my grand kids, my wife, the tree outside my very own front door. And, the beauty of time itself. Harman Jule.
(Tôiđã nghỉ hưu - Giã từ căng thẳng, chào đón hưu liễm).
I'm retired - goodbye tension, hello pension!
--Author Unknown
Nguyễn Thượng Chánh
Montreal, Nov 08, 2011
Trả lờiXóaLà bạn trong nhu cầu tài chính? chúng tôi cung cấp tất cả các loại. Chúng tôi cung cấp tốt nhất tại một tỷ lệ lãi suất thấp, tìm không có thêm, liên hệ với chúng tôi bây giờ: email: trang web và số điện thoại:
chongiefinancing@Outlook.com
www.chongieloans.webs.com
Kính thư
Chongie B.l. to
Chongie tài chính Plc.
Trả lờiXóaLà bạn trong nhu cầu tài chính? chúng tôi cung cấp tất cả các loại. Chúng tôi cung cấp tốt nhất tại một tỷ lệ lãi suất thấp, tìm không có thêm, liên hệ với chúng tôi bây giờ: email: trang web và số điện thoại:
chongiefinancing@Outlook.com
www.chongieloans.webs.com
Kính thư
Chongie B.l. to